Afwijkende stand van het been

X-benen of O-benen

Een afwijkende stand van het been wordt ook wel een X-been of O-been genoemd. Dit betekent dat de knie teveel naar binnen staat (X-been) of juist teveel naar buiten (O-been). Deze aandoening komt veel voor bij artrosepatiënten en bij mensen die contactsporten beoefenen zoals voetbal, hockey en rugby.

Oorzaken

Er zijn meerdere oorzaken voor een afwijkende stand van het been te noemen:

• Door artrose is het kraakbeen in de knie versleten. Dit gebeurt vaak alleen aan de binnenzijde of alleen aan de buitenzijde van de knie, waardoor het gewricht scheef komt te staan. Het dijbeen en het onderbeen sluiten dan niet meer goed op elkaar aan;
• Een aandoening aan het skelet kan van invloed zijn op de groei van de botten;
• Bij sommige mensen is de afwijking aangeboren.

Klachten

Door de scheve stand van de knie, bewegen de botten van het boven- en onderbeen over elkaar heen. Deze wrijving is erg pijnlijk. Lopen, traplopen en lang staan wordt steeds lastiger. Vaak is fietsen minder belastend voor de knie en daardoor beter vol te houden.

Diagnose stellen

De arts maakt een röntgenfoto van de knie om te zien hoe groot de afwijking in de stand van het been is en om te bepalen of er een operatie nodig is.

Behandeling

Bij een lichte afwijking in de stand van het been bestaat de behandeling uit het dragen van steunzolen, spierversterkende oefeningen en soms een brace. Bij een te grote afwijking en pijnklachten kan er een operatie (tibiakop osteotomie of distale femur osteotomie) nodig zijn. Het scheenbeen of bovenbeen wordt dan een stukje ingezaagd. In de uitsparing wordt kunstbot geplaatst en daarna wordt het bot met een plaat en schroeven verstevigd.